lisc bellamente2 jasny roz oba próba srebra

OZNACZENIA METALI SZLACHETNYCH I POLSKIE CECHY PROBIERCZE

Prawo probiercze

Wedle Ustawy z dnia 1 kwietnia 2011 r. w naszym kraju obowiązuje tak zwane Prawo Probiercze, według którego wyroby wykonane z metali szlachetnych muszą zostać zbadane i oznakowane (ocechowane) w Urzędzie Probierczym.

Ustalone prawnie oznaczenia wybite na tychże metalach szlachetnych nazywane są cechami probierczymi.

Najpierw jednak wyrób podlega badaniu w Urzędzie Probierczym, aby sprawdzić czy próba metalu zgadza się z tym, co deklaruje producent. Wyjątek stanowią wyroby srebrne ważące poniżej 5 g oraz złote o wadze niższej niż 1 g.

W każdym kraju (posiadającym prawo probiercze) istnieją inne oznaczenia, które nabijane są w Urzędzie. Ja poniżej przybliżę Ci zasady oznaczeń stosowanych w Polsce.

Dlaczego zapoznaję Cię z tym materiałem?

Ponieważ wyroby biżuteryjne marki Bellamente posiadają cechy probiercze obowiązujące dla złota i srebra na terenie Rzeczpospolitej Polskiej zatwierdzone przez Główny Urząd Miar.

Oznacza to, że najpierw na wyrobach wybijam swoją sygnaturę, czyli tzw. imiennik (widoczny na zdjęciu), a następnie taki wyrób z wybitym imiennikiem oddaję do badania i cechowania w Urzędzie Probierczym. Właśnie dlatego, na biżuterii, którą kupujesz u mnie widoczne są małe znaczki. W dalszej treści dowiesz się więcej o tych oznaczeniach, ale najpierw definicje…

Stopy metali

Stop metali to połączenie dwóch lub więcej metali, które tworzą jednorodną masę. Stop tworzy się po to, aby zmienić właściwości metali, z których on został stworzony. Poprzez ten zabieg, można zmienić przykładowo ich twardość czy kolor.

Dlaczego to jest ważne? Ponieważ w biżuterii prawie nigdy nie wykonuje się przedmiotów z czystego kruszcu. Dotyczy to zarówno złota, jak i srebra, które w swej czystej postaci są zbyt miękkie, aby wyroby z nich wykonane nadawały sie do zwykłego, codziennego noszenia. Dlatego właśnie łączy się je z innymi metalami, aby zwiększyć ich trwałość. W przypadku stopów metali szlachetnych wprowadzono definicję tzw. próby.

Próba metalu szlachetnego

Próba to określenie masy czystego kruszcu zawartego w 1000 gramach masy stopu. Czyli najprościej mówiąc, określa ona ile w całym stopie jest metali szlachetnych.

Przykładowo stop złota o próbie 585 zawiera 58.5% czystego złota, a reszta to inne metale (np. srebro i miedź). Podobnie jest ze srebrem, gdzie próba 925 zawiera 92,5% czystego srebra, a pozostała część to miedź.

Tutaj mała ciekawostka: ponieważ techniki rafinacji złota nie pozwalają na uzyskanie 100% czystego złota, w praktyce najwyższa próba złota ma zapis 999 (99,9% zawartości złota).

Aby wprowadzić porządek i ujednolicić określanie prób metali szlachetnych, wymyślono system ich znakowania. Są to następujące próby:

DLA PLATYNY:

  • próba 999 (zawiera 99,9% czystej platyny)
  • próba 950 (zawiera 95,0% czystej platyny)
  • próba 850 (zawiera 85,0% czystej platyny)

Platyna to bardzo rzadko występujący w przyrodzie, a co za tym idzie najcenniejszy z metali szlachetnych. Jest srebrzystobiałym metalem o silnym połysku, odpornym na czynniki chemiczne i mechaniczne, dzięki czemu przez długi czas można cieszyć się blaskiem biżuterii. Twardość platyny sprawia, że jest ciężka w obróbce, czego podejmują się tylko doświadczeni mistrzowie jubilerstwa. W biżuterii wykonywanej z platyny najczęściej stosuje się próbę 950.

DLA PALLADU:

próba 999 (zawiera 99,9% czystego palladu)
próba 850 (zawiera 85,0% czystego palladu)
próba 500 (zawiera 50,0% czystego palladu)

Pallad to srebrzystoszary, lśniący metal, odporny na czynniki chemiczne i mechaniczne. W biżuterii wykonywanej z palladu najczęściej stosuje się próbę 850.

DLA ZŁOTA:

  • próba 999 (zawiera 99,9% czystego złota) – złoto 24-karatowe
  • próba 960 (zawiera 96,0% czystego złota) – złoto 23-karatowe
  • próba 750 (zawiera 75,0% czystego złota) – złoto 18-karatowe
  • próba 585 (zawiera 58,5% czystego złota) – złoto 14-karatowe
  • próba 500 (zawiera 50,0% czystego złota) – złoto 12-karatowe
  • próba 375 (zawiera 37,5% czystego złota) – złoto 9-karatowe
  • próba 333 (zawiera 33,3% czystego złota) – złoto 8-karatowe

Najpopularniejszą próbą złota stosowaną w biżuterii jest próba 585. Jest to najlepsza próba łącząca walory estetyczne i mechaniczne (wytrzymałość). Najniższą próbą złota (ostatnio dość popularną) jest próba 333. Trzeba pamiętać, że wybierając najniższą próbę złota, może się zdarzyć, że biżuteria będzie uczulać.

Złoto ma dodatkowe oznaczenia w karatach. Określają one, ile części złota przypada na 24 części czystego stopu. Wyznacznikiem jest wtedy czyste złoto, określane jako 24 karaty. Czyste złoto spotyka się głównie w formie sztabek lub monet.

DLA SREBRA:

  • próba 999 (zawiera 99,9% czystego srebra)
  • próba 925 (zawiera 92,5% czystego srebra)
  • próba 875 (zawiera 87,5% czystego srebra)
  • próba 830 (zawiera 83,0% czystego srebra)
  • próba 800 (zawiera 80,0% czystego srebra)

Najpopularniejszą próbą srebra stosowaną w biżuterii jest próba 925. Czasem w opisach biżuterii różnych Twórców (w tym również moich) możesz spotkać się z informacją o wykonaniu biżuterii ze srebra prób 925 i 999. Najczęściej spotkasz ją przy produkach wykonanych techniką wire wrapping, w której twardsze druciki srebra próby 925 owijane są bardziej miękkimi próby 999. Jest to tylko informacja dla Ciebie, że produkt w pewnej części został wzbogacony o wyższą próbę srebra, ponieważ taki produkt w Urzędzie cechowany jest niższą próbą 925. Zatem wyrób może mieć „domieszki” wyższych prób lub bardziej wartościowych metali (jak przykładowo srebro pozałacane), jednak przy cechowaniu „liczy się” niższa próba.

Istnieje również zasada, że jeśli wyrób nie spełnia określonej próby, to jest cechowany z próbą niższą. Czyli przykładowo, jeśli produkt ze srebra w badaniu okaże się mieć próbę 920, to zostanie automatycznie przypisany do próby niższej, czyli w tym przypadku do próby 875 zamiast 925.

Po co ta cała klasyfikacja prób metali szlachetnych? Po to, aby zapewnić Cię, że producent sprzedający Tobie wyrób z materiału szlachetnego spełnił wymagane kryteria. Właśnie dla takiej gwarancji potrzebne jest jeszcze fizyczne oznaczenie wyrobu, czyli tzw. cecha probiercza.

Cecha probiercza

Cecha probiercza to prawnie chroniony znak urzędowy potwierdzający zawartość czystego metalu szlachetnego w stopie, z którego wykonany jest produkt. Cecha potwierdza wykonanie przez Urząd Probierczy badań określających stosunek masy czystego metalu szlachetnego zawartego w stopie, do masy całego stopu. Urząd informuje o wynikach tych badań za pomocą cech probierczych.

Cechowaniu podlegają wszystkie metale szlachetne, czyli złoto, srebro platyna i pallad. Wyjątkiem są drobne wyroby ze złota (poniżej 1 g) oraz srebra (poniżej 5 g) o czym wcześniej już wspomniałam.

Jakie informacje możemy znaleźć na cesze probierczej i jak je odczytać?
Znajdziemy na niej informację o:

  • rodzaju metalu szlachetnego z jakiego został wykonany produkt (wyrażony obrazkiem oraz kształtem cechy)
  • próbie metalu (wyrażonej liczbą lub cyfrą), dla złota w wersji skróconej (oznaczenia od 0 do 6, gdzie próba najwyższa oznacza 0)
  • oznaczeniu miejsca cechowania (wyrażonej literą, np. K to Kraków)

To może na przykładach?:)

Poniżej prezentuję, jak wyglądają Polskie cechy probiercze poszczególnych metali szlachetnych. Poniżej przeczytasz opis, co oznaczają konkretne znaczki. Cechy dodatkowe stosowane są w przypadkach, kiedy przedmiot składa się z kilku częście (przykładowo z zawieszki i łańcuszka).

CECHY PROBIERCZE PLATYNY:

Polskie cechy i znaki probiercze platyny
Polskie cechy i znaki probiercze platyny

CECHY PROBIERCZE PALLADU:

pallad próba srebra
Polskie cechy i znaki probiercze złota

CECHY PROBIERCZE ZŁOTA:

zloto próba srebra
Polskie cechy i znaki probiercze złota

CECHY PROBIERCZE SREBRA:

srebro próba srebra
Polskie cechy i znaki probiercze srebra

Oznaczenia rodzaju metalu szlachetnego:

  • głowa kobiety – stop srebra
  • głowa rycerza – stop złota
  • głowa konia – stop platyny
  • głowa psa – stop palladu

Oznaczenia próby metalu:

  • dla srebra, palladu i platyny stosuje się oznaczenia prób w formacie 999, 925 itd
  • dla złota, z tej przyczyny, że najczęściej cechowane są bardzo drobne przedmioty, oznaczenie jest w wersji skróconej, czyli w formie cyfr od 0 do 6, gdzie próba najwyższa oznacza 0, a najniższa 6.

Oznaczenia miejsca cechowania:

  • A – Białystok
  • B – Bydgoszcz
  • G – Gdańsk
  • H – Chorzów
  • K – Kraków
  • L – Łódź
  • P – Poznań
  • V – Wrocław
  • W – Warszawa
  • Z – Częstochowa

Ale, ale to jeszcze nie wszystko. Jeszcze znak „autorski” Twórcy przedmiotu!:)

Imiennik

Każdy wyrób wykonany ze stopu metali szlachetnych musi być oznaczony przez producenta w celu jego identyfikacji. Taki znaczek nazywa się właśnie imiennikiem, o którym wspomniałam na samym początku.

Imiennik to indywidualny znak Twórcy. Jest on zaproponowany przez Twórcę w momencie rejestracji do Urzędu Probierczego, a następnie zatwierdzany przez dany Urząd. Mój składa się z liter „Gh” zamkniętych w kółeczku z haczykiem. Oznaczenie to pochodzi od poprzedniej nazwy mojej marki, czyli od „Gapula handmade”.

A co z wyrobami, które nie są wykonane z materiałów szlachetnych?

Wyroby, jakie zostały pokryte powłoką ze szlachetnego metalu lub po prostu je przypominają, charakteryzują się znakami met lub metal. Właśnie w taki sposób jesteśmy w stanie odróżnić wyroby tego typu od wyrobów wykonanych tylko i wyłącznie z metali szlachetnych.

inne cechy próba srebra

Jeśli chcesz sięgnąć po więcej informacji na temat cech probierczych, możesz poczytać więcejna stronie Administracji Urzędu Probierczego.